یاوران مهدی 313

خداوند می‏ فرماید: <وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسَى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُودا>. «تهجّد» در لغت یعنی از بستر بلند شدن. این آیه‏ شریفه نشان می‏ دهد که برخواستن برای نماز شب به خودی خود ارزش دارد؛ ممکن است بعضی نتوانند سر شب بخوابند، ایرادی ندارد، این افراد می‏ توانند اگر تا بعد از 12:30 شب بیدار مانده بودند، نماز شب خود را بخوانند و بعد بخوابند، ولی این تهجد نیست، صرفاً نماز شب خواندن است. در حالی که ما امر به تهجّد شده‏ ایم؛ یعنی انسان شب را بخوابد و بعد نیمه‏ های شب برای نماز برخیزد.

در سنن النبی دارد که پیغمبر اکرم(ص) سه بار از خواب برمی‏ خواستند تا مشقّت بیشتری به خود وارد کنند. نمازهای پیغمبر اکرم(ص) دو چهار رکعت و یک سه رکعت بود؛ می‏ خوابیدند، بلند می‏ شدند و چهار رکعت نماز شب می‏ خواندند و می‏ خوابیدند، بعد از یک ساعت بر می‏ خواستند و چهار رکعت بعدی را می خواندند، بعد یک سجده طولانی به‏ جا می ‏آوردند و دوباره می‏ خوابیدند، کمی بعد دوباره بیدار می‏ شدند و سه رکعت بعدی را می‏ خواندند. تهجد بسیاری از بزرگان ما هم چنین بود چنانکه از مرحوم آقای قاضی نقل شده نماز شب ایشان نیز به همین ترتیب بود.

من نمی‏ خواهم بگویم که ما هم این طور باشیم، منظورم اینست که بهانه نیاوریم که شب‏ها کوتاه است، و نمی توانیم نماز شب بخوانیم. امام عسکری(ع) درباره‏ سلوک الی الله می فرمایند: «إِنَّ الْوُصُولَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَفَرٌ لَا یُدْرَکُ‏ إِلَّا بِامْتِطَاء اللَّیْل‏». باید همتی به خرج داد و از امور دیگر در این ماه برای جبران خسارت‏ ها مایه گذاشت.

مرحوم آقا سید احمد کربلایی در نامه‏ ای به یکی از شاگردانش که از استاد دستوری برای پیدا کردن حال گریه و انابه درخواست کرده بود، جواب می‏ دهد: «تو فکر کرده‌ ای من اینقدر نفهم هستم که غیر از این‏که سر خودت را کلاه می‏ گذاری، می‏خواهی سر مرا هم کلاه بگذاری؟» بعد می گوید: «آیا شنیده ای که کسی به مادر بچه‏ مرده طریقه‏ گریه کردن یاد دهد؟ یا این‏که ما ادای مادر بچه‏ مرده را در می ‏آوریم؟» بله! کسی که درد ندارد، اگر بخواهد گریه کند می‏ ماند که چگونه گریه کند، چون درد نکشیده، بچه‏ او نمرده است. ما باید دردمان بیاید تا ندای «أَیْنَ الرَّجَبِیُّون» و «أَنَا جَلیسُ مَنْ جالَسَنی» را درک کنیم! لذا به قول مرحوم میرزا جواد آقا، اولیای الهی برای درک لیلة القدرِ ماه رمضان، از شب اول ماه رجب دورخیز می‏ کردند.

به هر روی، زبان حال ما هم باید این باشد که اگر عزیز مصر نیستیم تا بتوانیم یوسف(ع) را بخریم، لااقل مثل آن پیرزنی هستیم که در صف خریداران یوسف(ع) ایستاد؛ تا صرفاً تماشاچی آن جمال زیبا نباشد! بیایید ما هم در این ماه رجب همّتی کنیم تا لا اقل در صف قرارمان دهند و در کاسه‏ مان چیزی بگذارند.

برگرفته از سخنان استاد محمد تقی فیاض بخش